ประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ของ “ก็อตซิลลา” (Godzilla / Gojira) ถือเป็นมหากาพย์ที่ยาวนานกว่า 70 ปี และสะท้อนถึงความเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการเมืองของญี่ปุ่นอย่างชัดเจน โดยสามารถแบ่งยุคสมัยหลักๆ ได้ดังนี้:
ต้นกำเนิดและความหมาย (The Origin)
- ชื่อ: “โกจิระ” (Gojira) มาจากการผสมคำในภาษาญี่ปุ่น คือ โกะริระ (Gorira = กอริลลา) กับ คุจิระ (Kujira = ปลาวาฬ) ซึ่งสื่อถึงขนาด, พลัง และการเป็นสัตว์ประหลาดที่มาจากท้องทะเล
- แรงบันดาลใจ: ก็อตซิลลาเกิดขึ้นจากความหวาดกลัวต่อ อาวุธนิวเคลียร์ หลังจากเหตุการณ์ทิ้งระเบิดปรมาณูที่ฮิโรชิมาและนางาซากิ และเหตุการณ์เรือประมงญี่ปุ่น ไดโกะ ฟุคุริว มารุ (Lucky Dragon No. 5) ถูกกัมมันตภาพรังสีจากการทดลองระเบิดไฮโดรเจนของสหรัฐฯ ที่เกาะบิกินีอะทอลล์ในปี 1954
- สาระสำคัญ: ในภาพยนตร์ต้นฉบับปี 1954 ก็อตซิลลาเป็นสัญลักษณ์ของ “หายนะนิวเคลียร์ที่ไม่อาจควบคุมได้” เป็นพลังทำลายล้างที่ไร้ความปราณี และหนังเน้นบรรยากาศที่มืดหม่นและจริงจัง
1. ยุคโชวะ (Shōwa Era: ค.ศ. 1954–1975)
เป็นยุคที่ยาวนานที่สุด มีภาพยนตร์ถึง 15 ภาค
| ลักษณะสำคัญ | ภาพยนตร์หลัก |
| บทบาทของก็อตซิลลาเปลี่ยนไป ในช่วงต้นยังเป็นผู้ร้าย (Gojira 1954) แต่ต่อมาบทบาทก็เปลี่ยนเป็น “วีรบุรุษ” หรือ “ผู้พิทักษ์ญี่ปุ่น” ที่ต่อสู้กับสัตว์ประหลาดตัวอื่น เช่น มอธร่า (Mothra), คิง กิโดร่า (King Ghidorah) และเมก้าก็อตซิลลา (Mechagodzilla)
|
1954: Gojira (ต้นฉบับ) |
| โทนหนังเบาลง และเน้นฉากสัตว์ประหลาดสู้กันมากขึ้นเพื่อความบันเทิง (Kaiju Eiga) และเจาะกลุ่มตลาดเด็ก ในช่วงท้ายของยุค มีการลดงบประมาณการสร้าง ทำให้คุณภาพของภาพยนตร์บางภาคดูตลกและไม่จริงจัง
|
1962: King Kong vs. Godzilla |
| 1968: Destroy All Monsters
|
|
| 1975: Terror of Mechagodzilla (จบยุคโชวะ)
|
2. ยุคเฮเซ (Heisei Era: ค.ศ. 1984–1995)
เป็นการรีบูทแฟรนไชส์ครั้งใหญ่ หลังหายไป 9 ปี เนื้อเรื่องในยุคนี้ถือเป็นจักรวาลเดียวกันและต่อเนื่องกัน
| ลักษณะสำคัญ | ภาพยนตร์หลัก |
| การกลับมาของก็อตซิลลาในฐานะผู้ร้าย อีกครั้ง ก็อตซิลลามีขนาดใหญ่ขึ้น และมีความดุดันน่าเกรงขามมากกว่ายุคโชวะมาก
|
1984: The Return of Godzilla |
| เน้นเนื้อเรื่องที่ซับซ้อน เกี่ยวกับเทคโนโลยีชีวภาพ, การเมืองระหว่างประเทศ, และการที่มนุษย์พยายามสร้างอาวุธชีวภาพหรือจักรกลเพื่อควบคุม/ทำลายก็อตซิลลา
|
1989: Godzilla vs. Biollante |
| ศัตรูถูกสร้างจากเซลล์ของก็อตซิลลา หรือมาจากการจัดการเวลาของมนุษย์ เช่น คิง กิโดร่า ถูกเปลี่ยนต้นกำเนิด, สเปซก็อตซิลลา (SpaceGodzilla)
|
1991: Godzilla vs. King Ghidorah |
| จุดจบที่ยิ่งใหญ่ ยุคนี้จบลงด้วยการตายของก็อตซิลลาจากการที่ร่างกายหลอมละลาย (Meltdown) ในภาค Godzilla vs. Destoroyah
|
1995: Godzilla vs. Destoroyah |
3. ยุคมิลเลนเนียม (Millennium Era: ค.ศ. 1999–2004)
เป็นยุคที่สร้างขึ้นเพื่อล้างตาความผิดพลาดของ Godzilla เวอร์ชั่นฮอลลีวูดปี 1998 โดยมีแนวคิดสำคัญคือ ภาพยนตร์แต่ละภาคไม่ได้มีเนื้อเรื่องเชื่อมโยงกัน (ยกเว้นคู่ภาคต่อ)
| ลักษณะสำคัญ | ภาพยนตร์หลัก |
| การรีบูททุกครั้ง แต่ละภาคจะเริ่มต้นใหม่โดยมีเพียงภาค Gojira (1954) เป็นเหตุการณ์เดียวที่เกิดขึ้นในอดีต (ยกเว้นภาคต่อของเมก้าก็อตซิลลา)
|
1999: Godzilla 2000: Millennium |
| เน้นดีไซน์ที่ดุดัน และมีรูปลักษณ์ที่เพรียวบาง มีแผ่นหลังที่แหลมคมเป็นเอกลักษณ์
|
2001: Godzilla, Mothra and King Ghidorah: Giant Monsters All-Out Attack (เป็นภาคที่ก็อตซิลลาเกิดจากวิญญาณของเหยื่อสงครามโลกครั้งที่สอง) |
| 2002-2003: Godzilla Against Mechagodzilla และ Godzilla: Tokyo S.O.S. (สองภาคนี้เป็นเรื่องต่อกัน)
|
|
| 2004: Godzilla: Final Wars (ฉลองครบรอบ 50 ปี และเป็นภาคสุดท้ายของยุคนี้)
|
4. ยุคเรวะ (Reiwa Era: ค.ศ. 2016–ปัจจุบัน)
เป็นยุคสมัยใหม่ของญี่ปุ่นที่กลับมาทำหนังก็อตซิลลาในประเทศอีกครั้ง โดยเน้นธีมที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน
| ภาพยนตร์หลัก | ลักษณะสำคัญ |
| 2016: Shin Godzilla
|
ก็อตซิลลาในฐานะหายนะภัยพิบัติและสัญลักษณ์ของการวิพากษ์ระบบราชการญี่ปุ่น เน้นความสมจริงและภาพความเสียหายในเชิงวิทยาศาสตร์และการตอบสนองของภาครัฐ |
| 2023: Godzilla Minus One
|
ก็อตซิลลาในฐานะอสูรร้ายที่แท้จริงและภาพสะท้อนของญี่ปุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่สอง เน้นความกดดันทางอารมณ์และเรื่องราวของมนุษย์ที่ต้องเผชิญกับก็อตซิลลาทันทีหลังพ่ายแพ้สงคราม |
| ไตรภาคอนิเมชั่น Netflix
|
2017-2018: Planet of the Monsters, City on the Edge of Battle, The Planet Eater (เป็นเรื่องราวในอนาคตที่ก็อตซิลลายึดครองโลก) |
5. จักรวาลฮอลลีวูด (Monsterverse: ค.ศ. 2014–ปัจจุบัน)
เป็นจักรวาลภาพยนตร์ที่ผลิตโดย Legendary Pictures ของสหรัฐอเมริกา โดยมีเนื้อเรื่องเชื่อมโยงกันทั้งหมด
| ภาพยนตร์หลัก | ลักษณะสำคัญ |
| 2014: Godzilla
|
ก็อตซิลลาเป็น “พลังธรรมชาติ” หรือ “ราชาแห่งมอนสเตอร์” ที่ออกมาเพื่อสร้างความสมดุลของโลกโดยต่อสู้กับสัตว์ประหลาดตัวอื่น (MUTO) |
| 2019: Godzilla: King of the Monsters
|
เน้นการต่อสู้ของไคจูระดับตำนาน เช่น คิง กิโดร่า, มอธร่า, โรแดน |
| 2021: Godzilla vs. Kong
|
การต่อสู้ครั้งสำคัญระหว่างก็อตซิลลาและคิงคอง |
| 2024: Godzilla x Kong: The New Empire
|
การรวมทีมระหว่างก็อตซิลลาและคิงคองเพื่อต่อสู้กับภัยคุกคามใน โพรงโลก (Hollow Earth) |
